Thaibinhtv.vn có cuộc trao đổi với Thạc sĩ Lê Hồng Sơn – Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh về vấn đề chất cấm trong chăn nuôi.

Thạc sĩ Lê Hồng Sơn – Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh Thái Bình.

Thaibinhtv.vn: Trước vấn đề báo động về thực phẩm không an toàn đang diễn ra trên thị trường, , đặc biệt, các chất cấm trong chăn nuôi,  Ông cho biết cách phân biệt những chất cấm này như thế nào?

Thạc sĩ Lê Hồng Sơn:  Những chất cấm trong chăn nuôi là toàn bộ các kháng sinh, chất hóa học dùng trong chăn nuôi mà gián tiếp gây nguy hiểm cho sức khỏe con người và được luật pháp nghiêm cấm sử dụng, buôn bán, sản xuất. Trong đó, chất tạo nạc: Là một hợp chất hóa học thuộc họ β- agonist được xếp vào loại chất độc cấm sử dụng trong chăn nuôi trên toàn thế giới.

Chúng ta có thể phân loại Chất cấm trong chăn nuôi như sau: Đến thời điểm hiện tại, theo quy định của luật pháp Việt Nam thì có tất cả 22 loại chất cấm không được sử dụng trong chăn nuôi. Trong 22 chất đó, được sử dụng nhiều nhất là các chất tạo nạc như Salbutamol, Clenbuterol và Ractopamine.

Thaibinhtv.vn: Thưa ông, vậy có phải loại chất tạo nạc nào cũng bị cấm?

Thạc sĩ Lê Hồng Sơn: Trong số 30 loại chất tạo nạc trên không phải loại chất tạo nạc nào cũng bị cấm, cũng độc hại. Bởi vì bản thân chất tạo nạc nếu dùng với liều lượng nhỏ thích hợp thì có tác dụng điều trị bệnh trong nhân y, không gây hại cho con người và vật nuôi. Nhưng do người chăn nuôi quá ham lợi nhuận dẫn đến lạm dụng, dùng các chất hóa học trên để kích thích vật nuôi (chủ yếu là lợn, gà) tăng trọng lượng nhanh chóng trong một khoảng thời gian quá ngắn, làm cho hàm lượng các hóa chất này tồn dư trong cơ thể vật nuôi quá cao  dẫn đến khi con người ăn thịt từ những vật nuôi đó thì các hóa chất tạo nạc đó sẽ gây nguy hiểm đến tính mạng con người. Vậy tại sao trong 30 chất tạo nạc, chỉ có một số chất bị cấm?  Nguyên nhân do những chất còn lại sở dĩ không bị cấm là do mức độ nguy hiểm có nhưng không nhiều, không rõ rệt, không quá nguy hiểm như một số chất tạo nạc bị cấm. Thậm chí, nếu sử dụng hợp lý (liều lượng nhỏ trong thời gian dài), các chất đó còn có thể vừa giúp lợn tăng trọng tốt mà lại không gây hại cho lợn cũng như con người. Trong thực tế sản xuất cũng đã có một số công ty sản xuất các mặt hàng giúp lợn tăng trọng lượng từ những chất tạo nạc thuộc nhóm β-agonist nhưng không bị cấm.

Thaibinhtv.vn: Tác động gián tiếp của chất tạo nạo, khi con người ăn phải thịt lợn nuôi có chứa các chất cấm này?

Thạc sĩ Lê Hồng Sơn: Tác động gián tiếp của chất tạo nạc lên con người, với Salbutamol: Khi ăn thịt lợn có Salbutamol cũng giống như uống thuốc này. Lượng Salbutamol còn tồn dư trong thịt bao nhiêu sẽ được cơ thể người hấp thụ bấy nhiêu. Sau đó, Salbutamol được đào thải dần qua nước tiểu nhưng chúng vẫn được tích lũy lâu trong gan, thận, mỡ, võng mạc và không bị phân hủy ở nhiệt độ cao. Vì thế, mà các trường hợp ngộ độc được báo cáo thường do ăn nội tạng động vật.

Còn chất, Clenbuterol: Việc ăn phải thịt lợn chứa chất Clenbuterol về lâu dài có thể gây biến chứng ung thư, ngộ độc cấp, run cơ, đau tim, tim đập nhanh, tăng huyết áp, choáng váng… Clenbuterol cũng gây tổn hại cho hệ thần kinh, hệ tuần hoàn, thậm chí gây chết người. Nếu người tiêu dùng ăn thịt lợn có tồn dư hai chất nói trên thì lâu dần sẽ có nguy cơ bị ảnh hưởng xấu lên tim mạch, làm cho tim đập nhanh, tăng huyết áp, run cơ, rối loạn tiêu hóa, ung thư… và có thể là nguy cơ cho những căn bệnh khác.

Thaibinhtv.vn: Theo ông, nguyên nhân chính gia tăng việc sử dụng chất cấm trong chăn nuôi hiện nay  là do đâu?

Thạc sĩ Lê Hồng Sơn: Nhận thức của người dân về tác hại của chất cấm, chất tạo nạc trong chăn nuôi còn rất hạn chế. Người chăn nuôi còn hám lợi: Vì lợn ăn chất tạo nạc, mông vai nở, tạo tỷ lệ lạc cao, tăng trọng nhanh, giá bán cao hơn lợn nuôi bình thường. Một số công ty sản xuất thức ăn chăn nuôi muốn chiếm lĩnh thị trường nên pha trộn chất tạo nạc trong thức ăn để người chăn nuôi khi sử dụng thức ăn của công ty thấy lợn lớn nhanh, có lợi lại tiếp tục sử dụng thức ăn của công ty. Một số người lái buôn bán chất tạo nạc bị cấm do hám lợi vì 1 kg nguyên chất chất tạo nạc giá 10 triệu đồng. Họ trộn 1 kg chất tạo nạc với 50 kg cám, bán với giá 500.000 đồng/kg, họ sẽ thu lãi 15 triệu đồng/ kg chất tạo nạc. 

Thời gian quan, công tác quản lý việc sử dụng, buôn bán, vận chuyển chất cấm còn chưa chặt chẽ. Ngoài ra, chế tài xử phạt còn nhẹ, chưa đủ sức răn đe. Hiện nay, các văn bản và chế tài xử lý các sai phạm trong lĩnh vực vệ sinh an toàn thực phẩm đã rất nhiều nhưng chưa đủ sức răn đe. Hầu hết các vi phạm về thực phẩm mới dừng lại ở xử lý vi phạm hành chính, phạt tiền và một số hình thức xử phạt bổ sung là đình chỉ hoạt động sản xuất kinh doanh từ 1 -6 tháng và áp dụng các biện pháp khắc phục hậu quả.

Để hạn chế người chăn nuôi sử dụng chất cấm trong chăn nuôi vào ngày 19-4 tới, chúng tôi tổ chức chương trình “ Hướng dẫn chăn nuôi hiệu quả không chất cấm” để người chăn nuôi và người sử dụng thực phẩm biết cách "nói không" với thực phẩm bẩn.

Thaibinhtv.vn: Theo quan điểm của ngành, xin ông cho biết các giải pháp để ngăn chặn việc sử dụng chất cấm trong chăn nuôi tại Thái Bình?

Thạc sĩ Lê Hồng Sơn: Để ngăn chặn việc sử dụng chất cấm trong chăn nuôi tại Thái Bình, theo chúng tôi cần tập trung vào một số vấn đề trọng tâm như: Đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người dân nhất là các hộ kinh doanh thức ăn gia súc, các chủ trang trại, gia trại chăn nuôi về tác hại của chất cấm trong chăn nuôi. Động viên nhân dân tham gia tố cáo, giám sát những cơ sở sản xuất, buôn bán thức ăn, các cơ sở chăn nuôi, các cơ sở sản xuất, buôn bán thuốc thú y để nhanh chóng phát hiện và ngăn chặn kịp thời các dấu hiệu vi phạm về sử dụng trái phép chất cấm. Tăng cường việc thanh kiểm tra tất cả những cơ sở sản xuất, buôn bán thức ăn, các cơ sở chăn nuôi, các cơ sở sản xuất, buôn bán thuốc thú y để kịp thời phát hiện và xử lý các vi phạm theo quy định. Các cơ quan Nhà nước tăng cường công tác quản lý về việc nhập khẩu, việc buôn lậu chất cấm.

Sử dụng chất cấm trong chăn nuôi: Phạt tù cao nhất 20 năm. (Nguồn: Internet).

Vấn đề nữa là, sửa đổi các chế tài xử phạt các tổ chức, cá nhân vi phạm, bắt đầu từ ngày 1-7-2016, khung hình phạt tối đa cho tội vi phạm vệ sinh an toàn thực phẩm, trong đó, có việc sử dụng chất cấm trong chăn nuôi có thể ngồi tù tới 20 năm. Cụ thể, trong Bộ Luật Hình sự năm 2015 quy định về các tội: Sản xuất, buôn bán hàng cấm (Điều 190); tàng trữ, vận chuyển hàng cấm (Điều 191); Sản xuất, buôn bán hàng giả là lương thực, thực phẩm, phụ gia thực phẩm (Điều 193); vi phạm quy định về vệ sinh an toàn thực phẩm (Điều 317) quy định, các cá nhân, tổ chức sử dụng các hóa chất, phụ gia bị cấm trong thực phẩm và thức ăn chăn nuôi sẽ bị phạt hành chính từ 50 – 200 triệu, phạt tù từ 1 – 5 năm. Trường hợp nặng có thể bị phạt tiền 1 tỉ đồng, phạt tù 20 năm.

Cùng với xử phạt nghiêm, theo chúng tôi cần biểu dương những cơ sở sản xuất, buôn bán thức ăn, các cơ sở chăn nuôi, các cơ sở sản xuất, buôn bán thuốc thú y, thực hiện tốt các quy định của Nhà nước.

Thaibinhtv.vn: Vâng, xin cảm ơn ông!