Tò He – Đồ chơi đậm nét văn hóa dân gian

Thứ 5, 27/10/2022 | 00:00:00
1,784 lượt xem

Những ký ức về tuổi thơ của đa số người dân Việt Nam đều gắn liền với món đồ chơi mang tên tò he. Đến nay, tuy món đồ chơi dân gian này đã không còn thịnh hành, những vẫn có một người nghệ nhân đang miệt mài lưu giữ và bảo tồn nét đẹp ấy ngay trong tỉnh Thái Bình.

Tò he là loại đồ chơi có từ rất lâu đời

Tò he, hay còn gọi là con giống bột, là một loại đồ chơi dân gian của trẻ em Việt Nam. Nhắc đến tò he, là người ta nghĩ ngay đến món đồ chơi mang đậm ký ức tuổi thơ, với những tạo hình quen thuộc và đầy màu sắc. Không ai biết chính xác tò he có từ bao giờ, ban đầu, tò he là sản phẩm làm bằng bột để cúng lễ nên chúng thường được tạo hình thành các con vật như công, gà, trâu, bò,..qua thời gian nhu cầu của người mua ngày càng đa dạng cũng từ đó mà tạo hình tò he ngày càng đa dạng và ngộ nghĩnh. 


Ông Lưu Văn Tâm - Phường Trần Lãm, Thành phố Thái Bình: “Ngày xưa thì thường nặn con gà con chó hay những đồ cúng lễ như nải chuối nói chung là những hình thù đơn giản, nhưng giờ nhu cầu của người mua tăng cao nhất là các cháu thiếu nhi nên tôi học nặn các hình thù như doraemon, con rồng hay công chúa elsa…”


Tò he được làm bằng nguyên liệu bột tẻ pha lẫn chút nếp 

Nguyên liệu làm ra tò he cũng vô cùng đặc biệt. Tò he thường được làm bằng bột tẻ pha chút nếp, đem xay nhuyễn nhào bột với nước cho đến khi bột nhuyễn, quyện dính vào nhau, vê thành cục. Cho cục bột vào nồi nước đang sôi để một giờ đồng hồ đến khi bột nổi, chìm rồi lại nổi thì vớt ra, để nguội bột và nhuộm màu cho bột. Màu sắc của bột chia làm 7 nhóm màu chính khi cần màu mới thì các nghệ nhân sẽ pha màu từ 7 màu chính ra. Ngày xưa thường sử dụng màu từ các nguyên liệu tự nhiên như dầu gấc, lá trầu,…nhưng hiện nay dùng phẩm màu để tiện hơn cho việc tạo hình để đảm bảo chất lượng cho sản phẩm… 


Ông Lưu Văn Tâm - Phường Trần Lãm Thành phố Thái Bình: “Ngày trước đói kém mọi người mua tò he chơi xong rồi ăn, hay cúng lễ xong thì làm lộc ăn luôn thì tôi dùng màu từ rau củ quả rồi trộn thêm chút đường vào bột nhưng giờ không ai ăn cả nên tôi dùng màu từ thực phẩm cho đẹp và bền màu.”

Mặc dù là đồ chơi có từ lâu đời nhưng đến nay trẻ em vẫn rất thích thú với các sản phẩm tò he

Những năm gần đây, tò he món đồ chơi dân gian dường như đã ít xuất hiện, cũng gần như bị bỏ quên giữa muôn vàn các loại trò chơi hiện đại. Nhằm giới thiệu đến trẻ em món đồ chơi dân gian độc đáo này trường mầm non Trần Lãm đã tổ chức chương trình ngoại khóa mời nghệ nhân nặn tò he về biểu diễn và nhận được sự yêu mến của rất nhiều em nhỏ. 



Em Vũ Duy Anh, Trường mầm non Trần Lãm, Thành phố Thái Bình: “Con thấy ông bà nặn Tò he con rất thích, con muốn ông bà dạy con nặn Tò he”


Tò he được các nghệ nhân tạo hình bắt mắt với nhiều màu sắc 


Cô Dương Thị Hạnh - Hiệu trưởng Trường mầm non Trần Lãm, Thành phố Thái Bình:Chúng tôi bản thân những người làm giáo dục rất muốn các con biết và hiểu về giá trị của những đồ chơi truyền thống. Nhận thấy tò he là một trò chơi dân gian độc đáo nhưng hiện nay không ít người biết đến vì vậy nhà trường đã mời 2 nghệ nhân làm tò he về để biểu diễn cho các con biết về trò chơi dân gian độc đáo này.” 


Lưu giữ nghề nặn đồ chơi tò he cũng là lưu giữ và phát huy một nét đẹp văn hóa truyền thống đã in sâu vào tâm thức của nhiều thế hệ người Việt. Tin rằng ngày càng có nhiều trẻ em yêu thích đồ chơi tò he để những nghệ nhân tâm huyết sẽ vực dậy lửa nghề và lan tỏa nét đẹp văn hóa tò he đến với muôn nơi.

Huyền Chang

  • Từ khóa
Đồng chí Bí thư Tỉnh ủy Thái Bình: Dự thảo Quy định là bước đột phá trong công tác cán bộ
Đồng chí Bí thư Tỉnh ủy Thái Bình: Dự thảo Quy định là bước đột phá trong công tác cán bộ

Sáng 14/9, đồng chí Nguyễn Quang Dương, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Phó Trưởng ban Tổ chức Trung ương dự và chủ trì hội nghị trực tuyến góp ý vào dự thảo quy định về thẩm quyền, trách nhiệm của...