Chỉ tính riêng tai nạn lao động có người chết: Năm 2018 xảy ra 19 vụ, chết 19 người; 8 tháng đầu năm 2019 xảy 30 vụ, trong đó xảy ra chết 6 người. Thiệt hại nhiều tỷ đồng, số ngày nghỉ do tai nạn lao động trên 370 ngày.

Trước thực trạng trên, thực hiện Luật An toàn vệ sinh lao động (ATVSLĐ), Thái Bình đã ban hành Chỉ thị và văn bản chỉ đạo thực hiện, Sở Lao động, Thương binh và Xã hội đã có nhiều văn bản hướng dẫn thực hiện, trong đó có hướng dẫn thực hiện các biện pháp đảm bảo ATVSLĐ khu vực phi chính thức. Năm 2018, đã tập huấn, huấn luyện ATVSLĐ cho trên 1.300 lao động khu vực này, hỗ trợ 2 làng nghề mô hình quản lý ATVSLĐ. Tuy nhiên, kết quả thực hiện trong khu vực này còn nhiều hạn chế, còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ mất an toàn vệ sinh lao động, tai nạn lao động. 

Làng Vế, xã Canh Tân, huyện Hưng Hà, hiện có gần 600 hộ gia đình trong thôn làm nghề mộc, chiếm 78% số hộ của thôn, giải quyết việc làm cho, hơn 2.000 lao động trong xã và các xã lân cận. Doanh thu hàng năm của làng Vế đạt bình quân 110 tỷ đồng. Đồ gỗ của làng Vế hiện có mặt khắp thị trường trong Nam ngoài Bắc và được nhiều người ưa chuộng. Đó là vì tại đây đã phát huy được nghề truyền thống, cùng với đó, hàng loạt máy móc đã được đưa vào sử dụng, thay thế sức lao động. 

Ông Tăng Quốc Sử - Trưởng phòng việc làm, an toàn lao động, Sở LĐTBXH:  Bên cạnh việc tăng năng suất lao động, làm ra nhiều sản phẩm hơn thì nguy cơ về mất an toàn lao động cũng tăng cao. Đó là các nguy cơ về việc sử dụng máy móc, thiết bị có yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn lao động nhưng chưa được khai báo, quản lý, kiểm tra, giám sát. Người vận hành những máy móc này cũng chưa được tập huấn sử dụng về an toàn lao động. Ngoài ra, nghề mộc cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ về tiếng ồn, bụi, đặc biệt là hóa chất độc hại như sơn PU.

Là bí thư chi bộ thôn, đồng thời cũng là hộ gia đình trực tiếp sản xuất đồ gỗ, ông Nguyễn Văn Thiết cũng rất trăn trở trước những nguy cơ mất an toàn lao động, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe, đời sống của người dân.

Ông Nguyễn Văn Thiết:  Làng nghề có nhiều nguy cơ gây ô nhiễm môi trường, nhất là bụi và không khí. Đã có nhiều người, nhất là chị em bị viêm phế quản, ung thư tuyến giáp phải đi bệnh viện khá nhiều và gia tăng những năm gần đây.

Là một trong những cơ sở sản xuất, kinh doanh lớn tại làng nghề, Ông Đỗ Tuấn Hưng, cơ sở đồ gỗ Hưng Vân đã có những giải pháp tạm thời trong việc khắc phục tác hại của việc sơn PU, tuy nhiên ông Hưng cũng cho rằng, để đảm bảo an toàn lao động trong khu vực làng nghề là rất khó .

Ông Đỗ Tuấn Hưng - cơ sở đồ gỗ Hưng Vân, xã Canh Tân, huyện Hưng Hà: Việc đảm bảo an toàn lao động làng nghề, chúng tôi cũng làm từng bước một chứ bây giờ bảo làm ngay tức khắc như quy trình công ty hay Nhà nước thì khó lắm, vì mình là tư nhân .

Ông Tăng Quốc Sử- Trưởng phòng việc làm, an toàn lao động, Sở Lao động thương binh và xã hội tỉnh Thái Bình: Nguyên nhân của những hạn chế về công tác an toàn lao động trong khu vực làng nghề thời gian qua là do mô hình tổ chức quản lý ATVSLĐ khu vực phi chính thức ở cơ sở chưa cụ thể, rõ ràng; chưa phân định rõ trách nhiệm của chính quyền, ban, ngành, đoàn thể ở cơ sở. Quy hoạch cơ sở sản xuất kinh doanh trong làng nghề thiếu đồng bộ. Ý thức trách nhiệm của người quản lý, chủ cơ sở sản xuất kinh doanh và người lao động khu vực này còn nhiều hạn chế. Đặc biệt là chế tài áp dụng biện pháp xử lý, xử phạt về ATVSLĐ trong khu vực này chưa đồng bộ.

Ông Đoàn Văn Thiếu - Phó chủ tịch UBND xã Canh Tân, huyện Hưng Hà: Nên có những ngành chuyên môn, nên có những kiểm tra giám sát xem người ta có thực hiện đúng quy trình không, nếu không kiểm tra, chỉ là tuyên truyền thôi, thì người ta cũng không biết có đúng hay sai, theo tôi nên có những đoàn kiểm tra để nhắc nhở, xử phạt  về việc thực hiện cho đúng thì hiệu quả phòng tránh mới cao.

Khi chưa có các chế tài cụ thể để xử phạt những cơ sở sản xuất làng nghề vi phạm an toàn lao động thì giải pháp trước mắt vẫn là tập trung vào công tác tuyên truyền, tập huấn, huấn luyện, trang bị kiến thức về an toàn lao động cho các nhóm đối tượng từ lãnh đạo quản lý địa phương đến cán bộ chuyên môn, chủ cơ sở và người lao động. Đối với những chủ cơ sở đã được tuyên truyền, tập huấn thì nhận thức, ý thức về an toàn lao động cũng đã có những chuyển biến tích cực.

Bên cạnh công tác an toàn lao động, phòng tránh bệnh nghề nghiệp thì việc phòng chống cháy nổ tại các cơ sở làng nghề cũng cần được quan tâm đúng mức, bởi những nguy cơ tiềm ẩn về cháy nổ như thế này tại các cơ sở sản xuất nhỏ lẻ ở các địa phương là rất lớn. 

Bài học về vụ cháy gần đây nhất tại xưởng may Hoàng Hưng, thôn Thanh Lâm, xã Đông Minh, Tiền Hải khi có hơn 100 công nhân đang làm việc tại xưởng đã gây hoảng loạn cho người lao động và dân cư khu vực xung quanh. Tuy chưa xảy ra thiệt hại về người nhưng toàn bộ số vải, 02 máy may, 40 chiếc xe máy của công nhân của xưởng bị thiêu rụi cũng là những thiệt hại rất lớn về tài sản . Đây cũng là bài học cảnh báo về công tác phòng cháy chữa cháy, nhất là vấn đề an toàn về điện tại các cơ sở sản xuất, các xưởng may nằm trong các khu dân cư hiện nay.  Đó cũng là vấn đề cần được sự quan tâm đầu tư và có các giải pháp đồng bộ của các cơ quan quản lý và chính quyền địa phương. Đồng thời mỗi chủ cơ sở và người lao động cũng cần phải tự nâng cao ý thức và tự trang bị cho bản thân và cơ sở những vấn đề cơ bản nhất trong công tác an toàn lao động, phòng tránh bệnh nghề nghiệp và phòng chống cháy nổ để triệt tiêu các nguy cơ gây mất an toàn, đảm bảo sự phát triển bền vững cho chính mình và cộng đồng.

 Phạm Hương